Έκθεση ΕΥΠ: Αλλάζει το «DNA» της κατασκοπείας - Social media, think tanks και μαύρο χρήμα

Στην αύξηση των απειλών και των κινδύνων για τη χώρα μας λόγω των δύο πολέμων σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή αναφέρεται η ετήσια έκθεση προτεραιοτήτων και τομέων δράσης της ΕΥΠ για το 2024.

Σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι η εγγύτητα της χώρας μας στα πεδία συγκρούσεων, ο κομβικός της ρόλος σε δίκτυα μεταφορών, επικοινωνιών, ενέργειας, μεταφοράς αγαθών αλλά και οπλισμού, σε συνδυασμό με τη θέση της χώρα μας στον δυτικό κόσμο, μπορούν να τύχουν εκμετάλλευσης από άτομα ή ομάδες που μπορεί να επιχειρήσουν να πλήξουν την Ελλάδα.

Για τον πόλεμο στη Γάζα η ΕΥΠ κάνει λόγο για κινδύνους και απειλές διαφορετικής φύσης:

«Πρώτα από όλα σε σχέση με την τρομοκρατία. Τα αισθήματα φιλοπαλαιστινιακών ομάδων και πληθυσμών κατά του Ισραήλ ενισχύουν τις τάσεις είτε οργανωμένων ομάδων είτε «μοναχικών λύκων» για πλήγματα κατά εβραϊκών ή ισραηλινών στόχων ή και γενικότερα κατά χωρών που, στην αντίληψή τους, συντάσσονται με το Ισραήλ. Παράλληλα η σχετική προπαγάνδα εμπνέει για τη διενέργεια τρομοκρατικών δράσεων και για λόγους άσχετους με το Μεσανατολικό», σημειώνεται σχετικά και προστίθεται:

«Οι δυνατότητες δε, που παρέχουν τα κοινωνικά δίκτυα, οι εφαρμογές κρυπτογραφημένων επικοινωνιών, αλλά και οι συσκευές νέας τεχνολογίας, όπως οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές, πολλαπλασιάζουν τους κινδύνους, αφού διευρύνουν εντυπωσιακά τον κύκλο όσων μπορούν να αποτελέσουν απειλή. Η συνακόλουθη ριζοσπαστικοποίηση ομάδων πληθυσμού, ως απόρροια των εξελίξεων επί του πεδίου, επίσης φοβίζει, ιδίως όταν στη χώρα μας καταλήγουν μεταναστευτικά ρεύματα με συχνά κυρίαρχο πληθυσμιακό στοιχείο νέους από τις περιοχές που πλήττονται από τον πόλεμο και τις συνέπειες τους».

Στην έκθεση τονίζεται ότι η παράνομη μετανάστευση μπορεί να ενταθεί, εάν το πρόσθετο ενάμιση εκατομμύριο των εσωτερικά εκτοπισμένων στον Λίβανο και στη Γάζα (που ακόμα παραμένει στην περιοχή) απειληθεί ακόμα περισσότερο ή απελπιστεί περαιτέρω και αναζητήσει μία καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή αλλού. «Η παρατηρούμενη βαθμιαία όλο και ενεργότερη εμπλοκή παραγόντων του οργανωμένου εγκλήματος με δίκτυα λαθροδιακίνησης μεταναστών αλλά και πυρήνες τρομοκρατίας επιτείνουν το πρόβλημα», αναφέρεται.

ΕΥΠ: Άλλαξε η φύση της κατασκοπείας

Η ΕΥΠ υπογραμμίζει στην έκθεσή της ότι στις γνωστές παραδοσιακές μεθόδους της διείσδυσης πρακτόρων σε εθνικής σημασίας μηχανισμούς, ή στην απόκτηση διαβαθμισμένων πληροφοριών και εγγράφων, έχουν πλέον προστεθεί οι ψηφιακές επιθέσεις για άντληση στοιχείων από κρατικούς φορείς, ή για κρίσιμες υποδομές, η διείσδυση σε δίκτυα ενέργειας, συγκοινωνιών, επικοινωνιών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ο επηρεασμός αποφάσεων κρίσιμων φορέων.

Κατασκοπεία των social media

Ένα άλλο πεδίο εγρήγορσης είναι -σύμφωνα με την έκθεση- η χρήση Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης από Υπηρεσίες Πληροφοριών μη φιλικών χωρών, για στρατολόγηση ατόμων ενδιαφέροντός τους. Οι «στρατολόγοι» παρουσιάζονται συχνά ως ερευνητές, μέλη think tanks, στελέχη εταιριών εύρεσης ανθρώπινου δυναμικού ή συμβουλευτικών εταιριών, και, έναντι διάφορων παροχών, επιχειρούν να προσελκύσουν άτομα που θεωρούν ότι μπορεί να κατέχουν κρίσιμες πληροφορίες:

«Η ΕΥΠ για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών έχει αναβαθμίσει τις αναλυτικές και τεχνολογικές της δυνατότητες, μπορώντας πλέον να αναλύσει μεγάλους όγκους δεδομένων και, με χρήση προηγμένων αλγορίθμων, να εντοπίζει ύποπτες δραστηριότητες. Επίσης βρίσκεται σε συνεχή επαφή με λοιπές ελληνικές αρχές για την ευαισθητοποίηση και επαγρύπνησή τους, έναντι εγκατάστασης τεχνολογικού εξοπλισμού προηγμένων δυνατοτήτων αλλά ύποπτης προέλευσης, ιδίως σε κρίσιμες υποδομές».

«Μοναχικοί λύκοι»

Ανησυχία προκάλεσαν στις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες τα περιστατικά τρομοκρατίας που σημειώθηκαν σε όλη την Ευρώπη μετά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

«Υπό το φως και των διαπιστώσεων των περισσότερων ομολόγων Υπηρεσιών, η στόχευσή μας, σε σχέση με δράστες, αφορά, κυρίως, μικρότερες αυτόνομες και αυτενεργούσες ομάδες, περιθωριακά άτομα, εύκολα εξαγοράσιμα και "μοναχικούς λύκους" εμφορούμενους από συγκεκριμένες ιδεολογίες. Οι διεθνείς επαφές ακραίων στοιχείων, η όσμωση που παρατηρείται μεταξύ ντόπιων στοιχείων ριζοσπαστικής εξτρεμιστικής ιδεολογίας και "ξένων μαχητών", αλλά και η ευκολία με την οποία αποκτάται πρόσβαση σε υλικά που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφές, επίσης υπαγορεύουν συνεχή επαγρύπνηση», σημειώνει η έκθεση και συμπληρώνει:

Καθώς δε η ριζοσπαστικοποίηση, η στρατολόγηση, η καθοδήγηση και ο άμεσος χειρισμός, πραγματοποιούνται πλέον, σε μεγάλο βαθμό, μέσω διαδικτύου, η ανίχνευση ύποπτων διεργασιών και ο εντοπισμός πιθανών δραστών τρομοκρατικών πράξεων αποτελεί μια δύσκολη επιχείρηση, που απαιτεί συνδυασμό κατάλληλων τεχνολογικών εργαλείων αναζήτησης και ανάλυσης πληροφοριών, αποτελεσματικής χρήσης φυσικών πηγών, αλλά και μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών με ομόλογες υπηρεσίες».

Οι πιθανοί στόχοι

Σε σχέση με πιθανούς στόχους, η αυξημένη προσοχή της ΕΥΠ αφορά κυρίως στόχους ευάλωτους και υψηλού συμβολισμού.

«Πηγή ανησυχίας αποτελεί και η επαναδραστηριοποίηση οργανώσεων όπως η DAESH και η AL QAEDA, ιδίως στις χώρες του Σαχέλ, όπου, εκμεταλλευόμενες τα προβλήματα των εκεί χωρών και το κενό ασφαλείας που έχει δημιουργηθεί, ενισχύουν την παρουσία και τα δίκτυά τους, εντείνοντας τις ψυχολογικές και πληροφοριακές επιχειρήσεις κατά επιλεγμένων χωρών και τις προσπάθειες καθοδήγησης συμπαθούντων διεθνώς», τονίζεται σχετικώς.

Οργανωμένο έγκλημα και ξέπλυμα

Η ΕΥΠ επισημαίνει στην έκθεσή της ότι συχνά τα τεράστια κέρδη, που επιφέρει η δραστηριοποίηση στο οργανωμένο έγκλημα, χρησιμοποιούνται για τη διείσδυση στη νόμιμη οικονομία (λ.χ. πρατήρια υγρών καυσίμων, real estate), με αποτέλεσμα διαταραχές στις αγορές και εμφάνιση αποσταθεροποιητικών τάσεων στα χρηματοοικονομικά συστήματα.

«Σε κάθε περίπτωση δε, πέραν της γενικότερης οικονομικής σταθερότητας που τίθεται σε κίνδυνο, ζημιώνονται άμεσα οι νόμιμες επιχειρήσεις. Τέλος, το "ξέπλυμα μαύρου χρήματος", από τέτοια δίκτυα και η συναφής φοροδιαφυγή επηρεάζουν το επίπεδο των κρατικών εσόδων, προκαλώντας ζημιά δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο (…)», επισημαίνει η έκθεση της ΕΥΠ και προσθέτει:

«Η λειτουργία νομιμοφανών επιχειρήσεων, που διακινούν ύποπτο χρήμα, μεταξύ άλλων, διοχετεύοντάς το στην κτηματομεσιτική αγορά, παρέχει τη δυνατότητα άδειας διαμονής στη χώρα μας, ως επενδυτές, ακόμα και σε υπηκόους τρίτων χωρών με ύποπτη δραστηριότητα. Είναι δε γεγονός ότι, στο πλαίσιο αποτροπής τέτοιων πρακτικών, η Υπηρεσία μας, εντόπισε περιπτώσεις διακίνησης μεγάλων χρηματικών ποσών που πραγματοποιούνταν για λογαριασμό ηγετικών παραγόντων του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος. Ειδικότερα, οι δράσεις και μελέτες της Υπηρεσίας μας αποκάλυψαν διασυνδέσεις εδώ δραστηριοποιούμενων στοιχείων με αντίστοιχες ξένες οργανώσεις, αλλά και τη δράση στη χώρα μας ομάδων ή και ηγετικών στελεχών διεθνικών εγκληματικών οργανώσεων».