Το στεγαστικό ζήτημα και η αξιοποίηση των κενών δημοσίων ακινήτων

Η νέα κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίσει και λύσει δομικά πολλά κρίσιμα ζητήματα, κυρίως δημοσιών υποδομών και λειτουργίας του κράτους. Δύο τέτοιας φύσης κορυφαία, αλληλένδετα σε μεγάλο βαθμό, ζητήματα είναι το στεγαστικό ζήτημα και η αξιοποίηση των κενών δημοσιών ακινήτων. Η στέγη έχει γίνει «είδος πολυτελείας» για το συντριπτικό ποσοστό των Ελλήνων και οικογενειών, λόγω της άκρατης ανόδου των τιμών αγοράς και μίσθωσης κατοικίας και της μικρής διαθεσιμότητας τους. Η ακίνητη περιουσία του δημοσίου, σε όλες τις μορφές και επίπεδο, είναι ένα «κρυμμένος θησαυρός» που απαιτεί τη δημιουργία επιτέλους ενός αποτελεσματικού έντιμου μηχανισμού μαζικής αξιοποίησης.

Ας δούμε, συνοπτικά, 3 κύριους τομείς που άμεσα πρέπει να εστιάσει μια ολοκληρωμένη πολιτική στέγης και αξιοποίησης κενών ακινήτων της νέας κυβέρνησης.

Α. Η επέκταση των στεγαστικών προγραμμάτων. Το στεγαστικό πρόγραμμα ΣΤΕΓΗ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ μέχρι 39 ετών και νέα ζευγάρια είναι αναμφίβολα θετικό, γιατί επιτέλους παρουσιάστηκε ένα πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας των νέων, μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα που έχει ανάγκες και δυσκολίες. Η ζήτηση, ειδικά για το επιδοτούμενο επιτόκιο στεγαστικών δανείων έχει εκτοξευθεί αλλά δεν ικανοποιείται κυρίως λόγω της έλλειψης κατάλληλων ακινήτων βάσει των προδιαγραφών τιμής και παλαιότητας κατασκευής του προγράμματος. Το συγκεκριμένο στεγαστικό πρόγραμμα, εκτός ιδιωτικών κενών ακινήτων, αξιοποιεί και δεκάδες ώριμα ακίνητα των φορέων του Υπουργείου Εργασίας (πχ ΔΥΠΑ) και εισάγει το θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής. Άρα ας φανταστεί κάποιος τις δυνατότητες αξιοποίησης των χιλιάδων ακινήτων όλων των δημοσίων φορέων που κάθονται κενά για έτη, για την στήριξη και της κοινωνικής στέγης. Πρέπει να προετοιμαστούν άμεσα και να υλοποιηθούν προγράμματα παρόμοιας λογικής και κυρίως προσφοράς ακινήτων προς μίσθωση με ελάχιστο ενοίκιο ή αγορά με επιδότηση δανείων. Για παράδειγμα λείπει ένα συνεκτικό στεγαστικό πρόγραμμα για τη στήριξη της κύριας κατοικίας ευάλωτων ομάδων οικογενειών, όπως οι τρίτεκνοι ή πολυτεκνοι και για τη φοιτητική στέγη.

Β. Η αξιοποίηση των αδήλωτων ακινήτων «ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ» στο Κτηματολόγιο, που οι ιδιοκτήτες τους δεν τα δήλωσαν για 15 έτη στο Κτηματολόγιο είναι ήδη 15.000 στις 35 περιοχές που έχει λήξει η προθεσμία προσφυγής ή ένστασης, ενώ και στις υπόλοιπες περιοχές με κτηματολόγιο σε λειτουργία ή υπο κτηματογράφηση εκτιμάται ότι αυτά φτάνουν και ξεπερνούν τα 100.000. Η απλή μεταβίβαση τους στο Ελληνικό Δημόσιο ελλοχεύει δυστυχώς τον κίνδυνο της πλήρους απαξίωσης τους. Εδώ εστιάζει μια πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ, δηλαδή να παραχωρηθεί η κυριότητα ¨αυτών των ακινήτων απευθείας στους Δήμους – ΟΤΑ για άμεση αξιοποίηση, με δίκαιες αντικειμενικές προδιαγραφές, σφικτά χρονοδιαγράμματα και τοπικά στεγαστικά αναπτυξιακή προγράμματα, αναπτύσσοντας άμεσα την πολύτιμη κοινωνική στέγη για ευάλωτους συμπολίτες, πολύτεκνους, χαμηλών εισοδημάτων, ενεργά πολιτιστικά κοινωνικά σωματεία, με παραχώρηση τους σε εξαιρετικά χαμηλά μισθώματα ή/και δωρεάν παραχώρηση χρήση τους.

Γ. Η αξιοποίηση του μεγάλου ποικίλλου χαρτοφυλάκιού ακινήτων της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) προχωράει με ρυθμούς χελώνας και διαθέτει τεράστια περιθώρια αποτελεσματικότητας. Ειδικά για κενά δημόσια ακίνητα που κάθονται για δεκαετίες με μεγάλες πολιτικές και διοικητικές ευθύνες. Η πολιτεία και η νέα κυβέρνηση οφείλει να λειτουργήσει άμεσα και αποτελεσματικά δημιουργώντας ένα εθνικό ρεαλιστικό πρόγραμμα άμεσης ωρίμανσης και άμεσης αξιοποίησης μισθώσεων και πωλήσεων για την κάλυψη μαζικών στεγαστικών, αναπτυξιακών αναγκών και κοινωνικής κατοικίας. Ο ρόλος της ΕΤΑΔ είναι ισάξια κοινωνικός και αναπτυξιακός, δηλαδή οι δυνάμεις της πρέπει να στοχεύσουν στη μαζική αξιοποίηση με κοινωνική απόδοση και υπεραξία. Για παράδειγμα σκοπός πρέπει να είναι η κάλυψη κοινωνικών αναγκών όπως η οικονομική στέγαση και όχι απλά οι μεγάλες οικονομικές αποδόσεις ή η αξιοποίηση 10 μεγάλων ακινήτων. Σήμερα δεν υπάρχει πολυτέλεια για ΚΕΝΑ ΑΚΙΝΗΤΑ, ειδικά ιδιοκτησίας δημοσίου, που δηλαδή ανήκουν στην ουσία σε όλους τους πολίτες.

Αναμφίβολα, η στέγη κύριας κατοικίας είναι πρώτιστης σημασίας για την ολοκληρωμένη ευτυχία στη ζωή, και βάση μιας όμορφης καθημερινότητας. Είναι κοινωνικό ζήτημα επιβίωσης και οι λύσεις υπάρχουν, δεν είναι εύκολες, αλλά απαιτούν καινοτόμα και πρακτική σκέψη, ισχυρά κίνητρα και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Το Δημόσιο πρέπει επιτέλους να αποτελέσει το παράδειγμα προς μίμηση και να αξιοποιήσει την μεγάλη κενή ακίνητη περιουσία του. Η αδιαφορία του παρελθόντος επιτέλους πρέπει να τελειώσει οριστικά. Είναι βασική ευθύνη της πολιτείας και κάθε κυβέρνηση να αξιοποιεί την δημόσια περιουσία και ειδικά για τη στήριξη της κοινωνικής στέγης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, που σήμερα είναι σε αδυναμία εξασφάλισης βιώσιμης κύριας κατοικίας. Είναι αναγκαίο και εφικτό και τα αρχικά βήματα έχουν γίνει. Κανένα δημόσιο ακίνητο κενό, είναι η νέα φιλοσοφία για την νέα κυβέρνηση και κάθε χαμένη ημέρα αξιοποίησης πρέπει να αποτελεί σοβαρό λόγο αυπνίας για τους κυβερνώντες και για όλους μας ως κατ’ ουσία συνιδιοκτήτες μια μεγάλης σε αριθμό δημόσιας ακίνητης περιουσία που σήμερα κάθεται απαξιωμένη. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα της νέας διακυβέρνησης.

Μάνος Κρανίδης, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc CEO, ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝ «KRAMA PROPERTY», Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικός Σύμβουλος – Υποψήφιος Δήμαρχος Χαλανδρίου